XYZ
Sem og ég gerði ekki. En ég keypti mér líka græjur: Plötuspilara og geislaspilara frá Sony, magnara frá Nad og hátalara frá Dahli. Allt megastöff og sé vel með það farið þarf ég ekki að kaupa græjur framar.
Mér fannst important að kaupa mér plötuspilara. Ólíkt mörgum jafnöldrum mínum sem byrjuðu á að kaupa sér kassettur keypti ég alltaf plötur. Fyrst í Nesbæ (fyrsta platan mín var annað hvort Come Out and Play með Twisted Sister eða Fly on the Wall með AC/DC) og síðan í Tónspil til svona 1988-89 þegar geisladiskurinn kom.
Í nokkra daga hef ég verið að hlusta á vínyl og í gærkvöldi hlustuðum við bræður á nokkrar plötur m.a. á Another Side of Bob Dylan. Gömul og góð vínylplata sem ég eignaðist úr gömlum lager (sem geymdur er í bílskúr útí bæ!) fyrir stuttu. Er ekki frá því að ég hafi séð tár á hvarmi bróður míns þegar nálin hoppaði endurtekið á rispu í lok It ain’t me babe, síðasta lags A-hliðar. It ain’t me – kligg – It ain’t me – kligg – It ain’t me -kligg – O.s.frv. Við hlustuðum á þetta í tíu mínútur og ræddum gamlar minningar tengdar vínylplötum. Og það er nóg til af þeim. Þær myndu fylla heila bók.
Vínyllinn er á margan hátt fremri geislaplötunni. Ég á ekki við sánd því sama hvað ég hef reynt undanfarna daga heyri ég engan mun. Helst þá að diskurinn sé betri ef eitthvað er. Meira um það síðar.
Það er af annarri ástæðu sem vínyllinn rúlar. Þegar maður hlustar á vínyl hlustar maður á að minnsta kosti fimm lög í röð. Þetta gerist aldrei þegar maður hlustar á geilsadisk. Ástæðan er fjarstýringin. Það er rétt að koma dásamlegt gítarsóló þegar einhver grípur fjarstýringuna og skiptir um lag. Þetta er ekki hægt með vínyl. Það verður einhver að standa upp og actually gera eitthvað! Og því nennir enginn. Fólk situr og hlustar. Kynnist plötum frá byrjun til enda. Kynnist göllum þeirra og kostum. Þær eru eins og vinir manns í smábæ. Maður getur ekki látið þá róa.
LP – platan er ákveðið listform sem varð til um miðjan sjöunda áratuginn þegar menn eins og Brian Wilson og Bítlar gáfu út plötur eins og Pet Sounds og Rubber Soul. Þetta er almenn viska í poppfræðum. Hugsunin var sú að gera tíu til tólf laga plötu sem virkaði eins og heild. Áður fyrr gáfu menn út tíu laga plötu með tveimur góðum lögum og önnur átta voru bara til uppfyllingar. Nú átti hvert einasta lag að hafa tilgang og röð laga skipti öllu máli. Þannig skipti máli hvernig síðasta lag A-hliðar átti að vera enda var það síðasta lag fyrir hlé. Á geisladiski verða gamlar vínylplötur alltaf soldið undarlegar. Tökum sem dæmi fyrstu plötuna með Led Zep. A-hlið endar á Dazed and Confused. Lagið er svo rosalegt að það verður að fá að ljúka einhverju svo áhrif þess séu hámörkuð. Þegar laginu lauk horfði maður á vini sína og sagði “Vá” og “Djísús Kræst” og svo var opnaður annar bjór plötunni snúið við.
Á geisladiski er Dazed and Conufused bara lag númer fjögur (með tilkomu geislaplötunnar nennti maður ekki lengur að leggja nöfn laga á minnið) og lag númer fimm var hippalagið Your Time is Gonna Come en með fullri virðingu fyrir laginu dregur það máttinn tilfinnanlega úr D og C nema maður geri eins og sumir og prógrammeri geilsaspilarann þannig að hann hætti eftir lag fjögur. En. Hljóðið sem kemur þegar nálin fer að endimörkum, lyftist, fer til baka og leggst á sinn stað skiptir líka máli. Partur af vínylreynslunni. Maður náði oftast nær ekki andanum fyrr en þessu var lokið. Þetta var lognið á undan storminum þ.e. væri platan góð.
…
Samt er ég nú barn geilsaplötunnar. Þessi vínylminning er að hluta til sönn og að hlusta til fabríkeruð því vissulega hefur maður orðið fyrir áhrifum kvikmynda eins og High Fidelity þar sem snobbað er fyrir vínylnum.
ATP
Mono Town Íslenskt band sem ég hef einhvern tímann lesið um. Duttum (fór með Geira og dóttur hans Rannveigu) inní mitt prógramm hjá þeim og ég get ekki sagt að þetta hafi verið mjög eftirminnilegt. Trommarinn var reyndar frábær en ég sá hann líka sl. fimmtudagskvöld á Jasshátíð Egilsstaða. Hrein unun að fylgjast með honum. Senuþjófur af dýrari gerðinni.
Squrl Band sem inniheldur leikstjórann Jim Jarmusch. Úberhipsteralegt prógramm
…
Hlusta á nýju plötuna með U2. Það er orðin lenska hjá þeim sem skrifa um tónlist að tala illa um nýjustu U2 plötuna. Þetta byrjaði einhvern tímann uppúr 2000 og svekkelsið virðist bara færast í aukana. Þeir fara bara óstjórnlega í taugarnar á ðe hipsteratí og þetta er löngu hætt að snúast um tónlist. Þetta snýst um sólgleraugun hans Bónó.
Enívei. Mér er sússum slétt sama. Ég hef verið aðdáandi í tuttugu og fimm ár og fylgist alltaf með þeim. Hér eru mín tvö sent um þessa plötu:
Hún er talsvert skárri en síðasta plata en það þurfti reyndar ekki mikið til. Hún er sennilega andlega skyldust All That You Can’t Leave Behind frá 2000. Svona “back to basics” nema hvað skilningur U2 á þessu concepti er margfalt dýrari og raffíneraðri en skilningur t.a.m. AC/DC. “Back to basics” hjá U2 þýðir að þeir ráða alla trendí pródúsera bransans og gera hi-fi plötu dauðans sem líkist October og/eða War akkúrat ekki neitt.
Ég er orðinn soldið mikið leiður á öllu þessu “nanana” og “jejeje” og “hóhó” sem einkenna
…
Ég tók meðvitaða ákvörðun síðasta vetur að verða mér úti um veiðikort og skotvopnaleyfi. Ég hef aldrei haft neina byssudellu ef frá er talin leikfangabyssudella þegar ég var tíu ára en ólíkt mörgum sveitungum og jafnöldrum var þetta ekki eitthvað sem ég sóttist í. Ég fór í mússíkina og einhverra hluta vegna var lítil skörun á milli þeirra vinahópa sem grúbbuðu sig saman á hljómsveitaræfingum í Tónabæ og Steininum og þeirra sem fóru til fjalla og heiða á haustin á gæsaveiði eða hreindýraveiði nú eða rjúpnaveiði.
Í hljómsveitarliðinu voru soddan pasifistar að bara hugmyndin um að skjóta úr byssu var hreint og beint fjarstæðukennd. Til hvers að skjóta gæs þegar maður getur keypt aligæs í kaupfélaginu? Fyrir utan þorsk, ýsu og einstaka svartfugl var aldrei borðuð villibráð heima hjá mér. Mér hefur verið sagt að pabbi hafi nokkrum sinnum farið á gæs en hætt því eftir nokkur skipti. Honum fannst hún svo falleg til augnanna og gat ekki drepið hana. Mamma hafði þetta einhvern tímann eftir honum og ég hef enga trú á öðru en að þetta sé satt.
Pabbi, eins og mörg önnur börn sjávarþorpanna, gat drepið fisk án teljandi áhrifa á hjartsláttinn en að drepa skepnur sem draga andann ofansjávar reyndist honum miklu erfiðara.
Og auðvitað sjá allir að þetta er hræsni. Auðvitað er hræsni að finnast það hallærislegt þegar menn stilla sér upp við hliðina á skotnum tarfi eða fyrir aftan hrúgu af dauðum fugli en finnast það svo aftur á móti fullkomlega eðlilegt að láta taka mynd af sér með spriklandi þorsk á færinu.
Nú er er örugglega rétti tíminn til að flippa út og hjóla í sjómanninn pabba og ásak
Stritið mitt
Að kaupa hljómplötur og bækur er eflaust í langflestum tilvikum saklaus athöfn.
Já, eða það sem mig langaði til að skrifa en gerði ekki:
Að kaupa hljómplötur og bækur er eflaust í langflestum tilvikum saklaus fíkn.
Lokatilraun:
Að kaupa hljómplötur og bækur er eflaust í langflestum tilvikum saklaus fíkn að því gefnu að það sé löglegt að kaupa hljómplötur og bækur.
Svona. Þetta er það sem ég meinti.
Sæl öll.
Ég heiti Jón Knútur og ég er plötu- og bókafíkill.
…
Ég vil ekki gera lítið úr fólki sem glímir við alvarlega vímuefnafíkn. Fólk sem er líkamlega háð því að fá inn í æðakerfið einhver efni svo það fúnkeri. Svo það geti tekist á við daglegt líf, mætt í vinnu, keypt í matinn, sett í vél, borgað reikninga, pantað tíma fyrir börnin hjá lækninum og/eða í klippingu og/eða pítsu. Hvað sem er. Sinnt þriðju vaktinni og/eða bara boðið kunnuglegu andliti góðan dag í búðinni.
Ég fúnkera þótt ég sleppi því að kaupa bækur og hljómplötur. Ég get alveg farið inn í plötubúð án þess að kaupa nokkuð. Það geta liðið vikur á milli þess sem ég kaupi hljómplötu. Jájá, það geta liðið vikur.
En. Þá er ég bara þeim mun duglegri að kaupa bækur og þótt hér á Reyðarfirði, þar sem ég bý, séu hvorki plötu- né bókabúðir hefur netverslun gert þetta auðvelt. Hófleg löngun s.s. ekki sú sem lýsir sér með vægum handskjálfta eða svitadropa á nefbroddi getur endað með „frágangi pöntunar“ svo ég orði þetta kalt og hlutlaust eins og langskólagenginn sálkönnuður.
Oft gengur þetta svona fyrir sig:
Ég hlusta kannski á skemmtilegt hlaðvarp um tónlist. Segjum bara að ég sé að hlusta á viðtal við höfund bókar um tengsl rokktónlistar og stjórnmála í Englandi um miðjan tíunda áratuginn. Fáránlega áhugavert viðfangsefni hafi maður yfirleitt áhuga á stjórnmálum og tónlist. Tek upp símann, opna Amazon og finn bókina strax. Framan á henni er teiknuð, eða eins og stensluð, mynd af Tony Blair og Noel Gallagher (hann heldur á fræga Epiphone-gítarnum, þessum í fánalitunum).
Hugsanastraumnum mætti lýsa einhvern veginn svona:
Sniðugt. Kúl kóver. Ó, hún er á tilboði. Kostar ekki nema tvö þúsund og fimm hundruð krónur hingað kominn með aðflutningsgjöldum og öllu. Já, ókei og hún er tæpar sex hundruð síður. Látum okkur sjá, það eru ekki nema fjórar krónur per blaðsíða…jahá, ekki slæmt.
Ég ímynda mér sjálfan mig með bókina: Sit í þeim „gráa“ í setustofunni. Klukkan sex að morgni og enginn á fótum nema ég. Og kannski hundurinn. Allavega eru börnin sofandi. Enginn að biðja mig um neitt. Ég kveiki á kerti. Ilmkerti. Birkiilmur. Skiptir kannski ekki máli. Og ég er með tvöfaldan espresso í handgerðum bolla frá Esther & Ceramics. Ég er í Star Wars-náttbuxunum mínum og í handgerðri lopapeysu. Hún stingur ekki (merino-ull). Það er svo notalegt. Inniskórnir eru frá Oofos og að ganga á þeim er eins og að ganga berfættur á strönd við Miðjarðarhaf. Sérhannaðir á tilraunastofu, örugglega í Hollandi eða Japan eða á „svæði 51“, fyrir fólk með iljarfellsbólgu, hælspora og tábergssig. Ekkert af þessu hrjáir mig en samt nota ég svarta inniskó frá Oofos. Drep býflugur með kjarnorkusprengjum.
Ég er semsagt að máta mig við bókina.
Þetta tekur nokkrar sekúndur, ef svo lengi, og svo er ég með, sem fyrr segir, stærstu bóka- og plötubúð í heimi í vasanum.
Þetta er ekkert flókið. Það var viðtalið við höfundinn sem kveikti löngunina og restin er síðan bara eitthvað réttlætingarþvaður þar sem ég læt hlutina ganga upp þannig að niðurstaðan verði sú að ég kaupi bókina. Að kaupa þessa tilteknu bók er það eina skynsamlega í stöðunni. Svona bók verður í sjálfu sér ekki metin til fjár, sjáiði til. Hún mun gera mig gáfaðri og fylla líf mitt gleði og innihaldi. Með henni mun ég eiga ótal „gæðastundir“ og þá tel ég ekki einu sinni með skiptin sem ég mun nýta mér efni hennar sem hráefni í stöðuuppfærslur sem ég skrifa inn í hópa á samfélagsmiðlum þar sem allir meðlimirnir eru svipaðar týpur og ég. Tómleikakenndir miðaldra karlmenn sem vantar smá viðbragð frá umhverfinu. Smá athygli. Smá ást. Hei, hvað eru nokkur læk á milli vina? Geri mig breiðan, tek mér pláss. Held einhverju fram sem gæti virkað stuðandi. Hristi upp í hlutunum. Kem af stað fárviðri. Ég er „enfant terrible“ CD-vaktarinnar á Facebook.
Þetta gerist allt mjög hratt og áður en ég veit af hef ég fengið póstinn um að pöntunin sé móttekin.
Og þá kemur samviskubitið.
Það kemur alltaf. Eins og glymur dyrabjöllunnar þegar maður er einn heima og hefur komið sér þægilega fyrir í „gráa“ með „prentsmiðjuilmandi-nýja“ bók.
Ég hef nefnilega aldrei keypt plötu eða bók án samviskubits. Mögulega er það samt partur af ánægjunni. Veit það ekki. Er ekki viss en það er ekki útilokað. Þessi tengsl vellíðunnar og sársauka eru eitthvað svo spes og dularfull. Stundum leiðir samviskubitið til þess að ég afpanta bækur eða plötur en það gerist sjaldnast. Mér finnst það eiginlega bara pathetic og ég sé fyrir mér starfsmenn Amazon hlæjandi við flæðilínuna í vöruskemmunni, að þessum gaur á Íslandi sem ræður ekki við sig. Að þessum stjórnlausa náunga sem býr örugglega enn heima hjá mömmu og pabba, á stað sem finnst ekkert endilega á landakorti.
Nei, ég tek frekar afleiðingunum. Beiti mig hörku. Mæti lúpulegur á pósthúsið og sæki helvítis pakkann. Ber mig á allan hátt eins og hamingjusamlega giftur fjölskyldumaður í smábæ (sem ég er), þar sem allir þekkja alla, að sækja kynlífsdúkku. Uppblásna – náttúrulega – og þeir hafa ekki haft fyrir því að pakka henni inn í svart plast. Geng með hana heim undir hendinni eins og ég sé á sviði í félagsheimili úti á landi að leika í lélegum þorrablótsannál. Ó, þvílík skömm!
Reyndar hafa póstboxin gert þetta aðeins skárra. Fæ sms en ekki prentaðan miða heim í póstkassa um að það bíði mín pakki frá útlöndum sem Esther réttir mér og segir sposk:
„Úúú…hvað var verið að panta? Bók handa mér?“
Enginn þekkir mig betur en Esther. Hún veit um öll mín leyndarmál og þekkir öll mín vandamál. Hún veit að ég ræð ekki við mig en vegna þess að ég sit ekki undir brúnni niðrí bæ og sprauta mig, sem getur verið pínu sexí – smá rokk og ról – er mín fíkn bara, í besta falli, „krúttleg“ og „asexual“. Hljómplötu- og bókafíkn gerir mig ekki á neinn hátt áhugaverðan eins og ég ímynda mér að morfínfíkn gæti gert. Ég meina, hvað væri William Burroughs án sprautunnar? Bara fínn rithöfundur vissulega en vitum öll að það er ekki nóg!
Þannig að þetta er fyndið og við hlæjum saman að þessu þótt hún hafi nokkrum sinnum spurt mig, þreytulega því það er enn langt til mánaðarmóta og við erum kannski eilítið blönk, hvenær nóg sé nóg.
Hvað þarf ég eiginlega margar plötur með Bob Dylan? Þarf ég að eiga allan eighties-katalógginn þegar við vitum öll að Oh Mercy er nóg? (og kannski hin vanmetna Infidels frá ’84). Eru standardaplöturnar með honum frá síðustu árum skyldueign? Er sjálfgefið að þær verði með tíð og tíma mínar uppáhalds plötur með Dylan þótt mér þyki þær svolítið undarlegar í dag? Myndi ég skrifa eins og alvöru rithöfundur læsi ég My Struggle-seríuna eftir Knausgård? (þrjú þúsund og sex hundruð blaðsíður á sirka tíu þúsund og sex hundruð krónur hingað komnar gera hverja blaðsíðu sirka þriggja krónu virði. Ekki slæmt).
En þetta er nú mergur málsins. Nóg er aldrei nóg. Þú ert aldrei búinn að kaupa síðustu hljómplötuna eða síðustu bókina. Þú ert aldrei búinn að ganga frá pöntuninni sem endar allar pantanir. Lokapöntunin er ekki til. Ekki frekar en marbendlar. Þetta þarftu að skilja ef þú vilt ná bata og jafnvel þótt þú skiljir þetta er ekki sjálfgefið að það hafi neitt að segja. The struggle is real.
Nema náttúrulega í þeim skilningi að tæknilega séð er pöntunin sem ég bið hjúkrunarfræðinginn á líknardeildinni að ganga frá fyrir mig, þegar að því kemur, hin eiginlega lokapöntun. Í vissum og vitaskuld mjög ákveðnum skilningi hlakka ég til. Því þá læt ég loksins verða að því að panta Bukowski eins og hann leggur sig. Ljóðabækurnar líka.
Hvort ég verði enn lifandi þegar pakkinn kemur austur á firði er aukaatriði. Og það þarf varla að taka fram að það er líka mergur málsins.
Ef væri ég söngvari
Ég er nýkominn úr göngutúr með hvolpinn. Ætlaði með hann út í „Haga“ sem mér skilst að sé heitið á svæðinu þar sem vinnubúðirnar voru reistar þegar verksmiðjan var byggð upp úr aldamótum. Ég er ekki heimamaður og kann ekki svona lókal örnefni nema að mjög takmörkuðu leyti. Ég veit að fjallið í stofuglugganum heitir Hádegisfjall. Flest annað er á reiki.
Þegar ég segi Esther að ég sé að fara út með hundinn veit hún hvert ég fer. Því ég fer næstum því alltaf sama hringinn. Ég er vanafastur, bind allt sem ég get í rútínur, borða alltaf sama morgunmatinn (hafragraut með rúsínum), skrifa á sama tíma (frá sex til sjö). Ég geri þetta til að spara tíma. Ég veit hvað stendur til, þarf ekki að velta vöngum. Þetta fækkar valkostum og vinnur gegn streitu.
Ég legg bílnum nálægt Norðfjarðarvegi, í „túnfæti“ vinnubúðanna og geng úteftir veginum, sem er s.s. gamli Norðfjarðarvegurinn, þar til ég kem að öðrum vegi, sem liggur upp í fjallið, og ég reikna með að hann hafi verið lagður þegar rafmagnsmöstrin voru reist á sínum tíma. Þessir vegir, sem ég kalla „línuvegi“, finnst mér eins og liggi út um allt og ég hef ekki enn gengið þá alla til enda þótt ég hafi búið hér í að verða fimmtán ár.
Hnota er annar hundurinn í minni eigu sem fær að kynnast þessu umhverfi. Stígakerfinu í fjallinu. Ég er oftast með hana lausa því það er ágætis útsýni yfir veginn, svona oftast allavega, og sjaldan sem einhver kemur manni á óvart. Það gerist eiginlega bara þegar ég tek með mér hljóðeinangrandi heddfóna og er týndur í tónlist eða hlaðvarpsþáttum sem fjalla oft um tónlist. (Ég hlusta orðið meira á umfjöllun um tónlist en á tónlistina sjálfa. Sem er svolítið galið er það ekki?)
En mér finnst notalegt að hlusta á fólk tala. Finnst eins og ég sé ekki einn. Eins og að einhverjir málgefnir kunningjar séu með í för.
Þetta hlýtur að vera aldurinn.
…
Í gærmorgun var ég að hlusta á tónlist. Ég hafði fundið lagalista sem unnin var upp úr skáldsögunni The Shards eftir Bret Easton Ellis. Ég kláraði bókina í fyrrakvöld, sem var sex hundruð síður og lengsta skáldsaga sem ég hef lesið í nokkur ár. Ég er bara eins og þið: Búinn að skaða í mér heilabúið með samfélagsmiðlanotkun og á erfitt með að halda athygli ef málsgrein er lengri en hundrað orð.
Mér finnst þetta skelfileg þróun. Á mér. Á okkur öllum. Og ég held að þetta sé alvarlegt. Ég held í alvörunni að þetta sé alvarlegt. Ég held að þetta útskýri uppgang öfgaskoðana til hægri og vinstri og ég held að þetta dragi athyglina frá málum sem eru í raun og veru að ógna tilvist okkar.
Samfélagsmiðlanotkun er að drepa okkur. We are amusing ourselves to death.
Svona get ég haldið áfram að þenja mig í samtali við engan, einn með hvolpinn uppi í fjalli. Ég þarf stundum klukkustund til að ganga úr mér pirringinn út í „stöðuna“ en stundum er þetta persónulegra: Einhver sagði eitthvað við mig og í þessum dagdraumum segi ég það sem átti að segja. Les yfir honum. Læt hann heyra það.
Velti fyrir mér núna hvort þetta sjáist á mér ef einhver fylgdist með þessum göngumanni úr fjarska með kíki. Hreyfast varirnar? Hnyklar hann brýrnar? Er hann með fingurinn á lofti þegar mest liggur við?
…
Ég þramma svona hugsanir úr mér og svo umbreytast þær í eitthvað annað. Verða, í vissum skilningi, léttvægari. Ómeðvitaðar og stundum skrýtnar. Í þessum fasa fæðast stundum ljóð, Facebook-statusar, uppskriftir að súpum og lausnir á öðrum hversdagslegum vandamálum.
Ég var t.d. að hlusta á Vienna með Ultravox í gærmorgun, sem er fyrsta lagið á þessum lagalista úr The Shards. Bókin gerist árið 1981 og ekkert er meira „1981“ en Vienna með Ultravox. Ég hafði tekið heddfóninn af öðru eyranu svo ég gæti heyrt mig syngja með og ég var að velta fyrir mér hvort raddir okkar Midge Ure, söngvara og helsta lagahöfundar Ultravox, væru á svipuðu raddsviði þ.e. gæti ég sungið þetta lag, t.d. í karaoke á bar einhvers staðar á Spáni, með sannfærandi hætti, án þess að hljóma mjög falskt? Ég er nefnilega með mjög takmarkaða söngrödd og það truflar mig aðeins. Kann ekki alveg að útskýra það en ég skal reyna:
Ég spila í hljómsveit og stundum heyri ég hvernig hægt væri að radda með söngvaranum en ég get ekki framkvæmt það. Og það er soldið glatað!
Og svo langaði mig að syngja fyrir Iðunni og Elías þegar þau voru lítil. Ég vildi að þau fengju „tónlistarlegt“ uppeldi og keypti bók sem hét Sönglögin okkar í bókabúð á Akureyri rétt áður en Iðunn fæddist. Ég keypti líka tvær uppeldisbækur. Handbækur fyrir verðandi foreldra. Ég ætlaði að lesa mig í gegnum uppeldið.
Aftan á þessari tilteknu bók stóð: Skemmtileg lög sem allir Íslendingar þekkja og ekki síst börnin. Bókin geymir undirspil, texta og fallegar myndskreytingar. Kynslóðirnar geta skemmt sér saman með þessari bók við að syngja lög eins og Ég er kominn heim, Ryksugulagið, Danska lagið, Sagan af Gutta og miklu fleiri. Veljið lag, ýtið á takkann, hlustið, lesið og syngið með!
Það var aldrei sungið fyrir mig sem barn og ég veit meira um breskt post-punk í kringum ’80 en ég veit um íslensk dægurlög og vísur. Sum lögin voru mér því fullkomlega framandi og ég þurfti að finna þau á Spotify, spila þau með bókina við höndina og lesa textann með. Ég þurfti að kynnast þessum menningararfi minnar eigin þjóðar og „gera þau að mínum,“ eins og dómararnir í Idol segja.
Til að gera langa sögu stutta: Þetta tímabil entist stutt. Ég söng fyrir börnin í fáein skipti og svo hætti ég því. Þetta bara virkaði ekki. Þetta var eins og að spila eitthvað lag á dansleik sem við í bandinu vorum búnir að ákveða að virkaði en virkaði svo alls ekki. Það dansaði enginn. Það fóru allir út að reykja.
Ég held að vandinn hafi verið sá að tóntegundin hentaði mér ekki. Hver veit, kannski var hún ætluð mömmum en ekki pöbbum? Ég bara veit það ekki. Krökkunum fannst allavega ekki notalegt að hlusta á mig syngja. Mér fannst það ekki heldur. Mér fannst eiginlega mjög óþægilegt að hlusta á sjálfan mig því ég réð ekki við röddina mína, hafði ekki stjórn á henni og hún brotnaði við minnstu hreyfingu laglínunnar, hvort sem hún fór upp eða niður. Ég hitti bara ekki á réttar nótur!
Þetta var samt ekki beinlínis vandræðalegt. Börnin voru bara börn og báðu mig um að hætta þessu. Ég hafði engar þannig hugmyndir um sjálfan mig að ég gæti sungið, að ég væri söngvari, svo ég hætti bara. Þetta snerist eingöngu um góðan vilja og ég móðgaðist ekki. Ég vildi bara syngja fyrir börnin; ef væri ég söngvari syngi ég ljóð // um sólina vorið og land mitt og þjóð…
En ég gat það ekki og þess vegna hætti ég. Krakkarnir vildu miklu frekar heyra mig lesa og ég held að röddin mín henti betur til upplesturs. Já, ég held, ykkur að segja, að ég sé með ógeðslega góða útvarpsrödd. Þótt ég segi sjálfur frá. Gæti örugglega gert góða hluti sem starfsmaður hjá Storytel.
…
Ég hef fengið sömu martröðina oftar en einu sinni: Ég stend á sviði með míkrafón í hendi og fólkið í salnum, sem ég sé ekki því ég stend í björtu og blindandi sviðsljósi, bíður eftir því að ég byrji að syngja.
Og svo byrja ég:
We all came out to Montreux
On the Lake Geneva shoreline
To make records with a mobile
We didn’t have much time
But Frank Zappa and the Mothers…o.s.frv.
Þetta er, ef þið eruð ekki búinn að átta ykkur á því, Smoke on the Water með Deep Purple. Útjaskaðasta rokklag sögunnar og einn mesti rokkbarki síðustu aldar syngur það í upprunalegri útgáfu frá árinu 1972. Hann er „hetjubarki“, svokallaður, eins og Robert Plant í Led Zeppelin. Gersamlega með ‘etta, getur sungið allt og var náttúrulega „sexy as fuck“ í gamla daga.
En eins og ég er búinn að lýsa þá get ég ekki sungið Gamla Nóa án þess að fara út af sporinu. Og á meðan ég man: Ég syng ekki bara falskt heldur man ég sjaldan söngtexta. Þannig að þessar matraðir reyna mjög á mig, ég svitna og mér líður eins og ég sé búinn að pissa á mig þegar ég vakna. Sem er auðvitað ekki góð tilfinning fyrir fullorðinn mann. Ég hef vaknað hljóðandi upp úr svona draumum og vakið Esther en man síðan ekki hvort ég er að syngja þegar ég vakna eða hvort þetta eru einhvers konar hræðsluviðbrögð. Að ég sé lagður á flótta. (Og ætli ballgestir séu þá að elta mig?)
Mig dreymir ekki oft og þá sjaldnar að ég fái martraðir. Í þau fáu skipti sem það gerist tengist það iðulega álagi. Það er mikið að gera í vinnunni, verkefnin ekki á mínu hæfileikasviði, yfirmaðurinn ósanngjarn, vinnufélagarnir gagnslausir. Það er enginn er að standa sig. Nema ég náttúrulega. Ég þarf að gera allt sjálfur.
Og þá held ég að undirmeðvitundin komi mér fyrir á sviði í félagsheimili fyrir vestan með míkrafón. Gítarleikarinn byrjar á riffinu sem við þekkjum öll, fólkið byrjar (náttúrulega) að klappa á einum og þremur og við bíðum öll eftir söngvaranum: We all came out to Montreux…
Svona nær hún mér – undirmeðvitundin – niður á jörðina, gerir mig auðmjúkan, og ég mæti bljúgur í vinnuna þann daginn. Þakklátur vinnufélögunum. Og yfirmaðurinn? Hann er sá besti sem ég hef haft nokkurn tímann.
…
Kannski er ég, eins og sumir trommarar, með dulda ósk um að vera frekar söngvari. Ég las þetta í viðtali við Bono í U2 einhvern tímann. Hann var að tala um trommarann, Larry Mullen Jnr. Sagði hann vera með „söngvarakomplex“. Einhver sem vildi hafa stærra hlutverk en honum var ætlað.
Kannski er ég bara eins og Larry?
Kannski er ég með dulda þrá um meira sviðsljós, meiri athygli. Ég vil meira pláss. Ég vil vera númer. Ég vil vera alfa. Ég vil greina ljóðin mín með Agli Helgasyni í Kiljunni.
(Mér finnst óþægilegt að skrifa þetta. Þetta rímar ekki við sjálfsmyndina um að ég sé hógvær og feiminn. Vel uppalinn og hlýðinn.
Ég hitna í andlitinu og finn að það rennur svitadropi niður bakið á mér. Það er harður púls við gagnaugun og mér finnst eins og ég sé að fá hjartaáfall. Ég trúi þessu ekki. Burt með þessa hugsun!
Burt!)
…
Á þessu augnabliki sé ég að Hnota er að róta í lúpínubeði. Ég er með Vienna á háum styrk, örugglega búinn að spila það fimm sinnum í röð og hef nokkurn veginn náð viðlaginu (að ég held). Lagið er að klárast sem það gerir með dramatískum, eiginlega hádramatískum, hætti. Alvöru Wagner-ískt crescendo eins og menn kunnu að gera í nýrómatíkinni árið 1981 þegar tónlist var ennþá dínamísk.
Svo sé ég það sem ég óttast: Hnota er með þrastarunga í kjaftinum.
Heyri mig öskra. (This means nothing to me! This means nothing to me!) Heyri mig skipa henni að sleppa honum sem hún gerir ekki. Hún er labrador, veiðihundur, og hún skilur ekki hvers vegna hún má ekki gera það sem henni var ætlað að gera. Að fanga fugla. Ég öskra aftur (This means nothing to me!) og reyni að ná unganum úr kjaftinum á henni en hún sleppir ekki. Hún skilur ekkert. Er hikandi og hissa. Veit ekki hvers vegna eigandi hennar er með þessi læti út af einhverjum smáfugli. Hörfar en loksins opnar hún kjaftinn nægilega mikið svo fuglinn dettur á jörðina, helsærður, annar fóturinn eftir í munnviki hennar. Situr þar eins og illa vafin sígaretta.
Unginn reisir sig við, situr „á rassinum“ í mölinni, báðir vængir útbreiddir og óeðlilega beinir. Sennilega báðir brotnir. Hann teygir höfuðið í átt að himni í síðasta skipti og opnar gogginn, titrandi. Heldur honum opnum. Eins og söngvari. Eins og hann sé að syngja lokatóninn í Vienna með Ultravox. (This means nothing to me!) Þessu ótrúlega popplagi sem endar þarna uppi í fjalli á sama tíma og líf þessa þrastarunga. Um mitt sumar. Austur á Reyðarfirði.